IDAP

Ở làng lụa đũi Nam Cao, Thái Bình, nghề dệt lụa không chỉ là di sản văn hóa truyền thống mà còn là minh chứng cho tinh thần kiên trì và đam mê cháy bỏng của những người làm nghề. HTX lụa đũi Nam Cao đã khéo léo sử dụng các nền tảng truyền thông trực tuyến như YouTube và mạng xã hội miễn phí để kể lại câu chuyện của người nông dân Việt – từ những tấm lụa tinh xảo đến những bước tiến vượt bậc trong thời đại số.

Chị Lương Thanh Hạnh, “cô gái lụa” gắn liền với sản phẩm của làng, chính là hình mẫu sống động của lòng quyết tâm và sự sáng tạo. Trong bối cảnh khó khăn của đại dịch COVID, khi hàng trăm chiếc chăn không thể xuất khẩu, chị đã tự học livestream và mang đến thành công vang dội với hơn 500 chiếc chăn được bán trực tuyến. Không chỉ dừng lại ở đó, chị Hạnh còn mở ra nhiều cơ hội việc làm cho lao động nữ cao tuổi và lao động thời vụ địa phương, đồng thời tạo ra hàng nghìn cơ hội việc làm cho cộng đồng trên khắp cả nước.

Hành trình của chị Hạnh là câu chuyện về sự dũng cảm, lòng tự tin và tinh thần “làm đến cùng” mà chị luôn truyền cảm hứng cho các chị em phụ nữ nông thôn. Những người như chị Vàng Thị Thông và nhiều chị em khác đã tìm thấy sức mạnh từ thông điệp này, nhận ra rằng mỗi bước tiến, dù nhỏ bé, cũng mở ra cánh cửa cho sự phát triển và khẳng định giá trị truyền thống qua lăng kính hiện đại.

Bên dưới mỗi tấm lụa tinh xảo là cả một tâm huyết của những bàn tay khéo léo, của những người đã gắn bó cả đời với nghề dệt. Những video livestream, bài đăng trên mạng xã hội không chỉ giúp sản phẩm lụa đũi Nam Cao chạm tới thị trường trong nước và quốc tế, mà còn khắc họa hình ảnh người nông dân – những nhân vật chính đầy cảm hứng của một cộng đồng. Qua đó, họ không chỉ bảo tồn giá trị văn hóa mà còn tạo nên những câu chuyện truyền cảm hứng về sự định tâm, tâm huyết và tình yêu nghề. Sự nỗ lực không dừng lại ở đó; cùng với đồng nghiệp, chị đã thực hiện được việc khẳng định thương hiệu trên Facebook qua dấu tick xanh – một thành tựu đáng trân trọng mà hoàn toàn không tốn kém chi phí.

Lụa Đũi Nam Cao chính là biểu tượng của một cộng đồng biết trân trọng quá khứ, dám đổi mới và luôn nỗ lực vươn lên theo nhịp đập của thời đại. Mỗi bước chuyển đổi số tại đây không chỉ mở rộng cơ hội kinh doanh mà còn nâng cao vị thế của phụ nữ và người lao động, biến khó khăn thành cơ hội để khẳng định giá trị của con người và của cả một nền văn hóa dân gian. Đây chính là hành trình của tình yêu nghề, của sự định tâm với đất Thái Bình và khát vọng không ngừng chinh phục những đỉnh cao mới.

Qua hành trình tận mắt chứng kiến cánh đồng dâu xanh mướt, những con tằm nhỏ và bàn tay khéo léo của những người thợ dệt, chúng tôi càng cảm nhận sâu sắc giá trị tinh thần của nghề dệt lụa. Tuy nhiên, điều làm nên sức mạnh của HTX Nam Cao không chỉ nằm ở truyền thống dệt may, mà còn ở cách họ khéo léo kết nối di sản văn hóa với thời đại số. Việc xây dựng thương hiệu trực tuyến miễn phí không chỉ giúp sản phẩm lụa đũi Nam Cao tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế, mà còn nâng tầm hình ảnh người nông dân – từ những con số thống kê trở thành những nhân vật chính trong những câu chuyện đầy cảm hứng trên mạng.

Khi rời khỏi làng lụa, mỗi doanh nghiệp tham gia chuyến thực địa tại làng đều mang theo một thông điệp ý nghĩa: chuyển đổi số thành công không phải là thay thế giá trị truyền thống, mà là cách kể lại câu chuyện ấy bằng ngôn ngữ của thời đại mới. HTX lụa đũi Nam Cao đã và đang khẳng định điều đó, góp phần làm cho nét đẹp văn hóa Việt Nam vang xa hơn mỗi ngày.
 

Tiếp nối hành trình tìm hiểu làng nghề dệt Đũi Nam Cao, dự án IDAP đã tổ chức chuyến tham quan đến trang trại thông minh IFarm, nơi mô hình cho thuê đất trồng rau ứng dụng công nghệ cao đang được triển khai hiệu quả. Đây không chỉ là cơ hội học hỏi về nông nghiệp thông minh mà còn là điểm kết nối giữa doanh nghiệp địa phương với các đơn vị cung cấp giải pháp số. Chị Bảo Trâm chia sẻ không chỉ những khó khăn trong bước đầu khởi nghiệp mà còn khẳng định nỗ lực chuyển đổi số ngay từ giai đoạn đầu sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian công sức. Tự đầu tư vào hệ thống quản lý hơn 500 khách hàng lẻ, theo dõi nhu cầu của từng khách hàng, và hệ thống Pancake để giúp sales bán hàng hiệu quả, chị Trâm khẳng định, việc tư duy chuyển đổi số làm gia tăng hiệu quả cho mô hình kinh doanh độc đáo này. 

Điểm nổi bật của chuyến đi là buổi gặp gỡ trực tiếp với các đơn vị cung cấp dịch vụ công nghệ tham gia dự án. EzCloud đã giới thiệu nền tảng quản lý và bán phòng thông minh dành cho doanh nghiệp du lịch địa phương. Trong bối cảnh du lịch Lào Cai, Sơn La đang phát triển, giải pháp này đã thu hút sự quan tâm đặc biệt từ các chủ homestay và khách sạn nhỏ - những người đang tìm kiếm cách tối ưu hóa vận hành mà không cần đầu tư quá lớn vào công nghệ.

EGAP thì mang đến câu chuyện về truy xuất nguồn gốc và quản lý đầu vào - vấn đề mà nhiều doanh nghiệp chế biến nông sản đang phải đối mặt. Qua buổi chia sẻ, các doanh nghiệp địa phương đã hiểu rõ hơn cách công nghệ có thể giúp họ xây dựng niềm tin với người tiêu dùng thông qua minh bạch thông tin. Điều này đặc biệt quan trọng khi các sản phẩm OCOP của hai tỉnh đang cần một câu chuyện rõ ràng để tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

ACMan đã đi sâu vào vấn đề quản lý tài chính - điểm yếu của nhiều doanh nghiệp nhỏ. Thay vì những thuật ngữ kỹ thuật phức tạp, đại diện ACMan đã sử dụng những ví dụ cụ thể từ thực tế doanh nghiệp địa phương để minh họa cách nền tảng này có thể đơn giản hóa công việc kế toán, giúp chủ doanh nghiệp có cái nhìn rõ ràng hơn về tình hình tài chính.

Ngoài ra, buổi tham quan còn có sự tham gia đặc biệt của một nhà cung cấp dịch vụ địa phương. Bạn Mùa A Hủa - một sinh viên cung cấp dịch vụ chụp ảnh, đã tạo nên cầu nối đặc biệt giữa kỹ năng của người trẻ và nhu cầu của doanh nghiệp. Qua những bức ảnh thử nghiệm tại chỗ, các doanh nghiệp nhận ra rằng hình ảnh chuyên nghiệp không còn là đặc quyền của các thương hiệu lớn - mà giờ đây đã trở nên vừa tầm với và thiết thực.

Giá trị lớn nhất từ buổi gặp gỡ là sự hiểu biết sâu sắc hơn về nhu cầu của các bên để đưa doanh nghiệp sang một cấp độ mới trong chuyển đổi số. Nếu ở giai đoạn 1, chúng tôi nhấn mạnh việc số hóa sản phẩm dịch vụ, đổi mới kinh doanh số thì giai đoạn 2 sẽ là bước chuyển quan trọng từ đổi mới kinh doanh số sang chuyển đổi số một phần. . Các đơn vị cung cấp dịch vụ đã nhận ra rằng giải pháp của họ cần được "địa phương hóa" để phù hợp với đặc thù kinh doanh tại Lào Cai, Sơn La. Trong khi đó, doanh nghiệp địa phương đã thấy rõ hơn con đường chuyển đổi số không còn xa vời mà đã trở nên cụ thể và khả thi.

Kết thúc chuyến đi, các doanh nghiệp được đến thăm khu công nghệ cao Nông trại thông minh Việt Nam - Hàn Quốc. Các doanh nghiệp hiểu được cách chuyển đổi số được ứng dụng trong canh tác, thu hoạch và gia tăng giá trị cho nông sản. Chuyển đổi số giúp giảm sức người sức của đồng thời giúp doanh nghiệp tạo ra những sản phẩm sạch mà thị trường sẵn sàng trả giá cao. Được chứng kiến những công nghệ cao này, các doanh nghiệp hào hứng với những giá trị của dữ liệu. 

Chuyến tham quan IFarm đã khép lại, nhưng những kết nối mới chỉ bắt đầu. Các bên đã lên kế hoạch cho những buổi làm việc chuyên sâu, nơi công nghệ và nhu cầu thực tiễn sẽ tiếp tục gặp gỡ để tạo nên những giải pháp có ý nghĩa thực sự cho hành trình chuyển đổi số tại địa phương.
 

Dữ liệu là tài sản của doanh nghiệp. Câu trả lời là nên đầu tư ngay từ đầu.

Hợp tác xã miến dong Hưng Hiền, Lào Cai đã bắt đầu quá trình số hóa không chỉ cho riêng sản phẩm của mình mà cho cả nhiều sản phẩm của người dân trong bản.

Câu chuyện từ một buổi gặp gỡ nhà đầu tư

“Doanh thu của anh chị năm vừa rồi là bao nhiêu?”

“Tỷ trọng doanh thu của từng sản phẩm thế nào?”

“Anh chị có thể cho chúng tôi xem cách doanh nghiệp ghi chép và quản lý dữ liệu không?”

Những câu hỏi cơ bản này là điều bất kỳ nhà đầu tư, ngân hàng hay đối tác nào cũng đặt ra khi đánh giá tiềm năng của một doanh nghiệp. Hầu hết các phản hồi là những cái lắc đầu không biết. Một số ít khác thì bắt đầu lục lại giấy tờ, phần mềm kế toán mà không chắc dữ liệu có cập nhật không hoặc gọi kế toán vì bản thân họ không nắm rõ các con số.

Nếu những câu hỏi về doanh thu đã khiến họ lúng túng, thì những chất vấn về tệp khách hàng càng làm khó họ. Phần lớn các chủ doanh nghiệp đều không nắm được mình có bao nhiêu khách hàng, mà nếu biết là bao nhiêu thì cũng không thống kê, lưu trữ, theo dõi cụ thể, thường xuyên. Có người phẩy tay: “Khách quen thôi mà!”. Họ tin rằng, chỉ cần trí nhớ của mình là đủ ,“Dữ liệu lưu trong máy tính cá nhân nhưng chủ yếu tôi nhớ ai hay mua”.

Đa phần những người chủ doanh nghiệp nghĩ rằng, quan tâm, thu thập và quản lý dữ liệu kinh doanh là việc chỉ cần thiết khi “có kinh phí”. Điều này đẩy họ vào vòng luẩn quẩn con gà - quả trứng bởi chính việc thiếu dữ liệu lại cản trở họ tăng trưởng và thu hút vốn đầu tư.

Nếu không có dữ liệu minh bạch về doanh thu, khách hàng, dòng tiền, họ không thể tiếp cận vốn từ ngân hàng, quỹ đầu tư, hoặc tham gia các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp. Khi không có vốn, họ lại càng trì hoãn việc đầu tư vào dữ liệu và chuyển đổi số. Đây chính là vòng lặp khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ mãi giậm chân tại chỗ, không thể phát triển bền vững.

Dữ liệu và chuyển đổi số: Doanh nghiệp cần thay đổi tư duy

Chuyển đổi số không phải là một bước nhảy vọt ngay lập tức mà là một quá trình trải qua ba giai đoạn chính:

1. Số hóa (Digitization) – Chuyển đổi dữ liệu từ dạng giấy tờ sang dữ liệu số, tạo cơ sở hạ tầng dữ liệu đầu tiên.

2. Đổi mới mô hình kinh doanh số (Digital Business Model Innovation) – Tận dụng dữ liệu để tối ưu hóa từng bước quy trình vận hành, chăm sóc khách hàng, kinh doanh và gia tăng giá trị cho khách hàng.

3. Chuyển đổi số toàn diện (Digital Transformation) – Xây dựng mô hình kinh doanh dựa trên dữ liệu, ứng dụng AI, Big Data để tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, công nghệ số trở thành trụ cột của doanh nghiệp.

Nếu doanh nghiệp bỏ qua bước đầu tiên – số hóa dữ liệu, họ sẽ không thể bước sang giai đoạn tiếp theo. Nói cách khác, nếu ngay từ đầu doanh nghiệp không thu thập, tổ chức và quản lý dữ liệu, thì chuyển đổi số chỉ là lý thuyết. Trên thực tế, các công ty thành công trong chuyển đổi số đều bắt đầu từ việc quản lý dữ liệu hiệu quả ngay từ giai đoạn đầu.

Các tập đoàn lớn đã xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung từ rất sớm, giúp họ dễ dàng triển khai các công nghệ như AI, Machine Learning để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh. Nhưng kể cả các doanh nghiệp nhỏ cũng có thể bắt đầu từ những bước đơn giản như (1) Sử dụng phần mềm quản lý khách hàng (CRM) thay vì ghi chép thủ công. (2) Xây dựng hệ thống báo cáo doanh thu tự động thay vì dựa vào kế toán tổng hợp thủ công. (3) Lưu trữ dữ liệu trên nền tảng số (Google Drive, ERP) để đảm bảo tính an toàn và đồng bộ.

Nếu không coi dữ liệu là tài sản chiến lược thì sao?

Khi không có dữ liệu chính xác về doanh thu, tỷ suất lợi nhuận, xu hướng khách hàng, doanh nghiệp sẽ không chỉ khó tiếp cận vốn vì không có báo cáo tài chính minh bạch, không chứng minh được hiệu quả kinh doanh mà kể cả trong những quyết định kinh doanh thường ngày cũng dễ mắc sai lầm, đầu tư sai hướng, không thể tối ưu chi phí hoạt động và dễ bị đối thủ - đặc biệt là những nơi biết cách tận dụng dữ liệu để cải thiện dịch vụ và quảng bá, đánh bại.

Ví dụ, một Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái có thể tin rằng sản phẩm bán chạy nhất của họ là trái cây tươi hái tại vườn, vì thoạt nhìn, hầu như khách hàng nào đến tham quan cũng mua về. Tuy nhiên, nếu không có dữ liệu cụ thể về doanh thu của từng sản phẩm, họ có thể không nhận ra rằng sản phẩm có tỷ suất lợi nhuận cao nhất thực chất lại là các sản phẩm chế biến sẵn như mứt, nước ép hoặc mật ong, vì khách du lịch thường mua với số lượng lớn để làm quà tặng. Nếu HTX tiếp tục chỉ tập trung vào bán trái cây tươi mà không kiểm tra dữ liệu, họ có thể bỏ lỡ cơ hội mở rộng sản phẩm có biên lợi nhuận cao hơn, hoặc đầu tư không hợp lý dẫn đến lượng trái cây dư thừa, bị hư hỏng gây lãng phí.

Tương tự, HTX có thể nghĩ rằng khách hàng quay lại chủ yếu vì trải nghiệm tham quan vườn và thưởng thức trái cây tại chỗ. Nhưng nếu họ không có dữ liệu về lịch sử đặt tour, mức chi tiêu trung bình, phản hồi khách hàng hoặc thói quen chi tiêu, họ sẽ không biết yếu tố thực sự khiến khách quay lại là gì – có thể không gian nghỉ dưỡng, sự hiếu khách của hướng dẫn viên, hoặc combo dịch vụ bao gồm cả trải nghiệm hái trái cây, ăn trưa và tham gia workshop làm mứt. Nếu HTX chỉ tập trung vào trải nghiệm hái trái cây mà bỏ qua các yếu tố khác, họ có thể không tận dụng tối đa nguồn doanh thu từ các dịch vụ bổ trợ hoặc không biết cách điều chỉnh mô hình kinh doanh theo nhu cầu thực tế của khách hàng.

Trên thực tế, nhiều HTX du lịch nông nghiệp không thu thập dữ liệu về khách hàng, không có hệ thống đặt tour hay quản lý thông tin khách hàng bài bản, khiến họ không thể cá nhân hóa trải nghiệm hoặc triển khai các chiến dịch marketing hiệu quả. Điều này dẫn đến việc mất dần khách hàng trung thành, khó mở rộng thị trường và bỏ lỡ nhiều cơ hội hợp tác với các đơn vị lữ hành, doanh nghiệp du lịch lớn.

Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy dữ liệu không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành tốt hơn, mà còn quyết định đến khả năng tối ưu mô hình kinh doanh và phát triển bền vững. Dữ liệu nên được coi chỉ là một công cụ hỗ trợ, mà nên là nền tảng cốt lõi giúp doanh nghiệp bước vào chuyển đổi số. Thay vì chờ “khi nào có tiền mới đầu tư”, doanh nghiệp cần tư duy tận dụng dữ liệu ngay từ đầu để hỗ trợ hoạt động kinh doanh và tạo ra lợi thế cạnh tranh.

Kỳ sau: Nghịch lý trong sử dụng dữ liệu của doanh nghiệp nhỏ tại Việt Nam

Bài đăng KH&PT số 1334 (số 10/2025)

Nhà nước và các tổ chức xã hội cần những cách can thiệp thông minh để khuyến khích kết nối các doanh nghiệp nhỏ và sinh viên địa phương trong hành trình chuyển đổi số.

Ngày hội chuyển đổi số tổ chức tại Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại Lào Cai do dự án IDAP tổ chức. IDAP là dự án nhằm mục tiêu tăng cường hệ sinh thái chyển đổi số bao trùm cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Lào Cai và Sơn La.

Ở kỳ trước, chúng tôi đã kể chuyện về các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp và du lịch ở Lào Cai và Sơn La gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân lực cho những bước chuyển đổi số đầu tiên – những người có thể quay video sản phẩm, viết nội dung giới thiệu sản phẩm,…để phục vụ cho các kênh quảng bá trực tuyến.

Đúng là những nhân lực đã hoàn thiện những kĩ năng nói trên không có sẵn tại các địa phương, đặc biệt là những nơi có điều kiện và nguồn lực kinh tế hạn chế. Tuy vậy, các doanh nghiệp vừa và nhỏ không đòi hỏi các kĩ năng chuyển đổi số này ở mức “cao siêu” mà chỉ cần ở mức độ cơ bản và họ vẫn có thể tận dụng các sinh viên tốt nghiệp tại địa phương. Là những người trẻ và nhạy bén với cái mới, các sinh viên có thể nhanh chóng học hỏi, thấu hiểu khách hàng, đồng hành với doanh nghiệp trong những bước đầu tiên kinh doanh trên các nền tảng số.

Điều đáng tiếc là mối liên kết giữa các cơ sở giáo dục và thị trường lao động địa phương vẫn còn lỏng lẻo.

Một nền tảng để sinh viên và doanh nghiệp tìm đến nhau

Chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện công nghệ mà còn là câu chuyện về con người, nơi những nỗ lực bền bỉ và sự tận tâm có thể tạo ra những thay đổi sâu sắc. Tại Lào Cai và Sơn La, hai tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, sự thiếu hụt nhân lực số không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn gắn liền với những giấc mơ dang dở của các sinh viên vùng cao.

Tại Sơn La, thầy Nguyễn Tiến Dũng, giảng viên Đại học Tây Bắc vẫn thường trăn trở khi chứng kiến các bạn trẻ vùng cao phải tạm dừng việc học vì áp lực tài chính: “Có thu nhập thêm, có chi phí hỗ trợ các em sẽ không cần bỏ học đi làm nữa.”

Cách đó hơn 200 km, tại Lào Cai, thầy Phạm Xuân Công tại Phân hiệu Đại học Thái Nguyên cũng mang trong mình những trăn trở tương tự. Thầy nhận ra rằng, sinh viên của mình – những người trẻ đầy nhiệt huyết – thường bị giới hạn bởi những khó khăn thực tế. Họ không thiếu ý chí hay khả năng, nhưng lại thiếu cơ hội phù hợp để phát triển kỹ năng và hỗ trợ bản thân trong quá trình học tập.

Hai người thầy đã cùng lên ý tưởng xây dựng sàn tuyển dụng nhân lực trực tuyến kết nối sinh viên với doanh nghiệp địa phương. Đây không chỉ là nơi để sinh viên tìm việc làm phù hợp với lịch học mà còn là giải pháp giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), và hộ kinh doanh nhỏ tại Lào Cai và Sơn La tiếp cận nguồn nhân lực trẻ có tiềm năng.

Để xây dựng những sàn tuyển dụng này, hai người thầy đã không ngần ngại bắt đầu từ những bước đi nhỏ nhất. Tại những vùng mà khái niệm tuyển dụng trực tuyến còn rất mới mẻ, các thầy đã tự mình phỏng vấn từng doanh nghiệp để thu thập thông tin tuyển dụng. Nhờ vậy, những doanh nghiệp nhỏ, HTX, và hộ kinh doanh thường chưa quen với việc đăng tin tìm kiếm nhân sự dần hiểu được giá trị của việc tham gia vào nền tảng số này.

Sàn tuyển dụng này đang mở ra một hướng đi mới: công nghệ và giáo dục có thể hợp tác để mang lại cơ hội công bằng cho tất cả mọi người, kể cả những bạn trẻ ở vùng cao. Những bước đi nhỏ nhưng vững chắc này không chỉ giữ lại những giấc mơ dang dở của các bạn sinh viên mà còn đặt nền móng cho một hệ sinh thái chuyển đổi số bao trùm, nơi mà mọi thành phần, từ sinh viên, chủ doanh nghiệp, hợp tác xã đến cộng đồng địa phương, đều có thể cùng nhau phát triển.

Những thách thức phía trước

Tuy nhiên, sản phẩm của hai người thầy Nguyễn Tiến Dũng và Phạm Xuân Công vẫn còn một chặng đường dài mới hoàn thiện. Hơn nữa, sàn tuyển dụng này hiện nay hoàn toàn không có bất cứ hỗ trợ nào ngoài từ nguồn lực cá nhân của hai người sáng lập. Kể cả khi nó ra mắt thành công, việc duy trì bền vững một hệ thống như vậy cũng là một thách thức lớn khi nguồn lực của “khách hàng” – đối tượng mà nó phục vụ, đều hạn chế.

Dưới đây là một số thách thức mà để giải quyết, có thể sẽ cần những chính sách can thiệp thông minh từ phía chính quyền và các tổ chức xã hội:

Sự thiếu ổn định giữa cung và cầu

Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại địa phương vẫn thường xuyên thay đổi nhu cầu nhân sự theo mùa vụ, trong khi sinh viên hoặc người lao động trẻ lại tìm kiếm công việc ổn định, lâu dài hơn. Điều này dẫn đến tình trạng không đồng bộ trong kỳ vọng, khiến cho các nỗ lực kết nối khó đạt hiệu quả tối ưu.

Khả năng duy trì sự tham gia của các bên liên quan

Một trong những thách thức lớn nhất là làm thế nào để duy trì sự tham gia tích cực của các bên liên quan, đặc biệt là sinh viên và doanh nghiệp địa phương. Trong khi sinh viên cần được hỗ trợ liên tục để phát triển kỹ năng, doanh nghiệp nhiều khi lại chưa nhận thấy giá trị rõ ràng từ việc tham gia nền tảng số. Nếu thiếu các cơ chế hỗ trợ hoặc động lực dài hạn, nguy cơ mất đi sự gắn bó của các bên là rất lớn.

Thay đổi nhận thức và thói quen sử dụng công nghệ

Cả phía doanh nghiệp và sinh viên đều cần thời gian mới có thể tin tưởng và ứng dụng công nghệ. Nhiều doanh nghiệp nhỏ tại Lào Cai và Sơn La vẫn e dè với các công cụ số hóa, trong đó, việc tìm nhân sự trên các sàn tuyển dụng là một điều xa lạ. Sinh viên có thể tiếp nhận công nghệ mới nhanh hơn, nhưng vẫn cần thời gian vì hạ tầng công nghệ tại địa phương còn nhiều hạn chế.

Nguồn lực hạn chế trong việc mở rộng và duy trì sáng kiến

Các sáng kiến hiện tại đang phụ thuộc vào sự hỗ trợ từ dự án hoặc các cá nhân tâm huyết. Tuy nhiên, để duy trì lâu dài, cần có nguồn lực tài chính ổn định, đội ngũ quản lý chuyên nghiệp, và các chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương. Việc thiếu ngân sách và nhân lực chuyên trách có thể khiến các sáng kiến này gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô hoặc duy trì hoạt động.

Thiếu chính sách hỗ trợ đồng bộ

Hiện tại, các sáng kiến đang hoạt động dựa trên sự hỗ trợ mang tính riêng lẻ từ các cá nhân hoặc tổ chức. Tuy nhiên, để đảm bảo tính bền vững, cần có sự hỗ trợ đồng bộ từ chính quyền, bao gồm các chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia chuyển đổi số, đầu tư hạ tầng công nghệ, và hỗ trợ tài chính cho các bên liên quan.
 

Nhân lực là yếu tố quan trọng xuyên suốt ba giai đoạn của chuyển đổi số: Số hóa, Đổi mới kinh doanh số, và Chuyển đổi số toàn diện. Thế nhưng, ngay cả ở giai đoạn số hóa cơ bản, các doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong những công việc tưởng chừng đơn giản như quay video, chụp ảnh sản phẩm, hay quản lý mạng xã hội.

Ngày hội chuyển đổi số do dự án IDAP tổ chức tại Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại Lào Cai.

Những gì chúng tôi viết dưới đây không chỉ rút ra từ kinh nghiệm của mình khi làm việc với các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở hai tỉnh miền núi Lào Cai, Sơn La mà có thể còn áp dụng cho đa số các địa phương khác ở Việt Nam. Nông nghiệp, du lịch và kinh doanh văn hóa bản địa đều đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế trên khắp mọi miền đất nước. Chuyển đổi số là một xu hướng tất yếu để đem lại giá trị gia tăng cho những lĩnh vực này.

Không tìm được nhân lực
Chị Lò Thị Bưởi, vừa là một người mẹ với con nhỏ, vừa là một nữ doanh nhân khởi nghiệp đầy nghị lực tại Sơn La. Chị tự mình gánh vác mọi công việc từ sản xuất, chế biến, đóng gói sản phẩm đến marketing và quản lý tài chính. Hình ảnh chị địu con sau lưng, vừa học hỏi vừa làm việc, không chỉ là minh chứng cho sự kiên trì mà còn là sự eo hẹp về thời gian trong việc tung hứng giữa “việc nhà” và “việc nước”.”Có những lúc biết là đăng bài thì có khách hàng, mà không có thời gian để đăng bài rồi trả lời khách hàng” chị chia sẻ.

Câu chuyện tương tự cũng diễn ra với chị Hà Thị Hoa – Chủ homestay “đa nhiệm” tại Bản Phụ Mẫu. Chị phải đảm nhận gần như mọi vai trò: từ đón khách, đóng gói sản phẩm, trả lời tin nhắn, đến việc tự sản xuất thủ công các sản phẩm để bán thêm.”Tôi không cần ai làm thay hết mọi việc, chỉ mong có người hỗ trợ quản lý và bán hàng trên các nền tảng số, nhưng tìm và tuyển dụng được nhân sự phù hợp tại địa phương thật không dễ,” chị Hoa tâm sự.

Riêng việc vận hành doanh nghiệp thường ngày cũng đủ để trải kín mít lịch trình của hai người phụ nữ, nói gì đến dành thời gian bổ sung kĩ năng số. Còn nếu các chị tìm kiếm và tuyển dụng nhân lực số tại địa phương thì như mò kim đáy bể.

Nhân lực số làm những gì?
Đối với các doanh nghiệp tập trung ở hai lĩnh vực nông nghiệp và du lịch – cũng là hai lĩnh vực khá phổ biến ở Việt Nam, nhân lực số chủ yếu thực hiện các công việc như: số hóa thông tin sản phẩm (bao gồm quay video, chụp ảnh quy trình sản xuất), xây dựng nội dung số (tạo bài viết quảng bá sản phẩm, trả lời các tin nhắn, bình luận của khách hàng), tin học văn phòng (sử dụng các công cụ cơ bản như Excel, Google Drive, Gmail để lưu trữ dữ liệu, trao đổi với các đối tác). Những công việc này không đòi hỏi trình độ cao, nhưng lại khó khăn với các doanh nghiệp vì thiếu nhân sự được đào tạo bài bản.

Những nhân lực này cần phải biết cách tạo ra những hình ảnh và video quảng bá thu hút trên các nền tảng phổ biến như YouTube, TikTok và Facebook. Nội dung không chỉ cần đẹp mắt mà còn phải có cách kể chuyện hấp dẫn, truyền tải được nét độc đáo của sản phẩm, dịch vụ, từ đó giúp xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và thu hút khách hàng tiềm năng. Với lĩnh vực nông nghiệp, kĩ năng xây dựng nội dung số này còn giúp những cơ sở kinh doanh minh bạch về nguồn gốc nguyên liệu, quá trình sản xuất và chế biến, từ đó tạo lòng tin đối với người sử dụng. Với lĩnh vực du lịch, kĩ năng này nhằm mục đích để vừa khơi gợi sự tò mò, vừa khuyến khích sự bao dung với những nền văn hóa bản địa khác biệt. Những cách kể chuyện và trình bày nội dung sống động về phong tục, lễ hội, hay cuộc sống thường ngày giúp khách du lịch thực sự trải nghiệm và thấu hiểu không khí địa phương.

Ngày hội chuyển đổi số do dự án IDAP tổ chức tại Đại học Tây Bắc, Sơn La.

Ngoài ra, với lĩnh vực nông nghiệp, nhân lực số còn cần thêm kĩ năng thiết kế bao bì, phát triển thương hiệu một cách chuyên nghiệp, không chỉ có hình thức bắt mắt mà còn truyền tải được giá trị văn hóa, chất lượng của sản phẩm bản địa. Còn với riêng lĩnh vực du lịch, khả năng giao tiếp ngoại ngữ là một kĩ năng thiết yếu. Việc thông thạo ngoại ngữ không chỉ giúp tạo ra các nội dung hướng tới khách du lịch quốc tế trên các nền tảng số mà còn cho phép họ tận dụng các công cụ trực tuyến hỗ trợ dịch vụ, chẳng hạn như website đa ngôn ngữ và hệ thống đặt phòng trực tuyến để mang lại sự thuận tiện cho khách hàng, đồng thời nâng cao tính chuyên nghiệp và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Đào tạo và tìm kiếm nhân lực số như thế nào?
Dựa trên khảo sát và kinh nghiệm thực tiễn của chúng tôi với các doanh nghiệp trong khuôn khổ dự án IDAP - Tăng cường hệ sinh thái chuyển đổi số bao trùm cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Sơn La và Lào Cai, chương trình đào tạo nhân lực số cần phải được thiết kế một cách linh hoạt, tập trung vào những kĩ năng cơ bản nhưng thiết yếu nói trên. Mục tiêu là giúp doanh nghiệp có thể ứng dụng công nghệ vào thực tế càng dễ, càng nhanh càng tốt.

 

Kỹ năng số hóa cơ bản

Các khóa đào tạo cần cung cấp kiến thức nền tảng về tin học văn phòng như sử dụng Excel, Google Drive, Gmail và các công cụ cộng tác trực tuyến. Đây là những kỹ năng tối thiểu giúp doanh nghiệp tổ chức và quản lý công việc một cách khoa học, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động. Việc số hóa dữ liệu sản phẩm, quy trình sản xuất, và các tài liệu liên quan sẽ giúp doanh nghiệp bước đầu làm quen với môi trường làm việc số hóa.

 

Phát triển nội dung số và quản lý mạng xã hội

Đào tạo kỹ năng quản lý mạng xã hội và xây dựng nội dung quảng bá trực tuyến là một trong những yêu cầu cấp thiết. Các chương trình cần hướng dẫn doanh nghiệp cách quay video, chụp ảnh sản phẩm, sáng tạo nội dung hấp dẫn, và sử dụng các công cụ như Facebook Ads, Google Ads để tiếp cận khách hàng mục tiêu. Những kỹ năng này không chỉ giúp tăng cường nhận diện thương hiệu mà còn hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch và nông nghiệp.

 

Ứng dụng công cụ tự động hóa và phân tích dữ liệu

Các chương trình đào tạo cũng nên giới thiệu cách sử dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) đơn giản để tự động hóa các công việc hằng ngày như trả lời tin nhắn khách hàng hoặc quản lý dữ liệu bán hàng. Đồng thời, việc phân tích dữ liệu cơ bản sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định nhanh chóng và chính xác hơn, tăng cường khả năng cạnh tranh.
 

Xây dựng nhận thức về chuyển đổi số

Ngoài kỹ năng thực hành, các chương trình cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của chuyển đổi số. Doanh nghiệp cần hiểu rằng những công việc tưởng chừng nhỏ, như quay chụp sản phẩm hay thiết kế bao bì, thực tế là bước khởi đầu quan trọng để tiến tới số hóa toàn diện và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.

 

Tận dụng nguồn nhân lực trẻ và linh hoạt

Những nhu cầu số hóa cơ bản trong giai đoạn đầu chuyển đổi số, như quản lý mạng xã hội, xây dựng nội dung quảng bá trực tuyến, hay sử dụng các công cụ tin học văn phòng, mở ra cơ hội lớn cho sự tham gia của nguồn nhân lực part-time, đặc biệt là sinh viên. Với kiến thức nền tảng về công nghệ thông tin, truyền thông, hoặc kinh tế, sinh viên có thể dễ dàng đảm nhận những công việc này nhờ tính linh hoạt và không bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý.

Sự phát triển của các công cụ cộng tác trực tuyến như Zoom, Google Workspace hay Microsoft Teams đã giúp sinh viên ở xa, chẳng hạn tại Hà Nội, hỗ trợ doanh nghiệp ở Lào Cai hay Sơn La trong việc xây dựng nội dung quảng bá, thiết kế bài đăng, hoặc phân tích dữ liệu bán hàng mà không cần trực tiếp đến địa phương.

Việc hợp tác với sinh viên không chỉ giúp doanh nghiệp giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực mà còn thúc đẩy một mô hình làm việc mới, tiết kiệm chi phí và hiệu quả. Mối liên kết này tạo cơ hội để sinh viên áp dụng kiến thức thực tế, đồng thời góp phần thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện cho doanh nghiệp địa phương.

***
Chúng tôi nhận thấy rằng, chuyển đổi số không phải lúc nào cũng là những công nghệ phức tạp hay chi phí lớn, mà có thể bắt đầu từ những bước cơ bản như tạo dựng hình ảnh sản phẩm, đào tạo kỹ năng tin học, hoặc hướng dẫn sử dụng các công cụ trực tuyến. Khi các doanh nghiệp nhận ra giá trị của chuyển đổi số, họ không chỉ cải thiện hoạt động kinh doanh mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển bền vững. Những bước tiến nhỏ nhưng vững chắc này sẽ là nền móng để các doanh nghiệp địa phương, kể cả ở những nơi có nguồn lực và điều kiện hạn chế, có thể tiến xa hơn trên hành trình chuyển đổi số toàn diện.

Kỳ tiếp theo: Nhân lực cho chuyển đổi số: Thị trường thiếu gì?

Bài đăng KH&PT số 1332 (số 8/2025)

Chuyển đổi số không phải là giải pháp tức thời, nhưng với tầm nhìn dài hạn và sự hỗ trợ đúng đắn, nó có thể trở thành động lực mạnh mẽ giúp các doanh nghiệp nhỏ không chỉ đổi mới mô hình kinh doanh mà còn tạo ra giá trị lớn hơn cho cộng đồng.

Nghệ nhân đan lát ở Hà Khuyên Craft.

“Thôi đừng nói chuyển đổi số ở đây chị ạ, mọi người sợ bị lừa đảo lắm ạ”; “Đúng rồi, em cũng nghe tivi nói chuyển đổi số, rồi Thủ tướng cũng nói, mà cũng chưa biết nó là gì rồi phải làm gì”, “Chúng em không biết bán gì trên internet ấy ạ”.

Đó là những câu nói, những chia sẻ mà chúng tôi nhận được trong hành trình xây dựng niềm tin và sự tự tin cho doanh nghiệp trong khuôn khổ dự án IDAP – Tăng cường chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Sơn La và Lào Cai.

Mặc dù không còn là khái niệm mới mẻ, chuyển đổi số vẫn là một ý niệm mơ hồ trong sự hình dung của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt tại các vùng nông thôn và miền núi, nơi nguồn lực còn hạn chế. Nhưng cũng chính tại những nơi điều kiện ngặt nghèo này lại càng cần chuyển đổi số, để có cơ hội giải quyết những bài toán tưởng như không giải được về đầu ra cho nông sản, về vận chuyển. Đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử như Shopee hay TikTok có thể tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm và đổi mới mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp vốn chỉ quen buôn bán trực tiếp theo lối cũ.

Làm thế nào doanh nghiệp dám thực hiện một “bước nhảy niềm tin”, mạnh dạn có những bước chân đầu tiên trên con đường chuyển đổi số? Đó là chuyện của hai người tiên phong dưới đây.

Tạo ra một sản phẩm mới

Những hứa hẹn mà chuyển đổi số đem lại nhiều khi chỉ thực sự hấp dẫn với doanh nghiệp khi họ đang đứng trước một bước ngoặt chưa từng có nào đó. Một trong những bước ngoặt đó là tạo ra một sản phẩm mới, khác hoàn toàn với những gì họ từng bán trước đó.

Chị Lê Thanh Bình với thương hiệu Mế Phiêng.

Câu chuyện của chị Lê Thanh Bình bắt đầu khi chị quyết định khai thác giá trị từ củ khoai sọ ở Sơn La - một loại nông sản thường chủ yếu bán thô trên thị trường. Nhận thấy bà con trồng khoai phải bán với giá rẻ mạt, thậm chí là phải đổ bỏ khi không bán hết, chị mày mò nghiên cứu, sáng tạo ra món bánh khoai sọ nhân đậu xanh dừa độc đáo. Sản phẩm này không chỉ lạ mắt mà còn mang đậm đặc trưng địa phương, trở thành một câu chuyện hấp dẫn với khách hàng.

Thực ra trước đây, chị Lê Thanh Bình đã từng lập fanpage để quảng bá bán miến dong. Chị cũng nhận ra rằng sức mạnh của mạng xã hội không chỉ là một kênh bán hàng, mà còn là nền tảng để kể câu chuyện về sản phẩm và thương hiệu. Chị đã sáng lập thương hiệu Mế Phiêng và từ đó tăng doanh thu so với trước. Tuy vậy, thời điểm ra đời chiếc bánh khoai sọ mới thực sự là cú hích, chị mới tập trung bán hàng trực tuyến một cách bài bản: có thông điệp rõ ràng, ý nghĩa: “Mộc mạc từ đất đậm đà từ tâm”, số hóa (tức quay phim) đều đặn cách làm bánh, tương tác liên tục với khách hàng (trả lời các nhận xét, bình luận, tin nhắn trên nhiều nền tảng mạng xã hội) nhờ vậy mà tạo dựng được niềm tin với khách hàng, tăng quy mô sản xuất lên hàng nghìn chiếc trong vòng hai tháng.

Một câu chuyện khác là của chị Hà Thị Khuyên tại huyện Vân Hồ, Sơn La trong lĩnh vực du lịch. Ban đầu, cũng như nhiều hộ dân khác xung quanh, chị chỉ làm dịch vụ homestay. Bước ngoặt là khi chị học hỏi được kỹ thuật làm đồ thủ công từ các nghệ nhân trong bản và chị thiết kế, tạo ra được những sản phẩm hiện đại hơn, hữu dụng với đại chúng hơn, ví dụ như quả còn (vốn chỉ là quả bóng ném trong các lễ hội làng) thành sản phẩm trang trí nội thất và các vật dụng từ mây tre đan. Nhờ đó, chị không chỉ dừng lại ở việc cung cấp dịch vụ lưu trú, mà còn tạo ra một loạt các dịch vụ sản phẩm mới, từ các sản phẩm quà lưu niệm, sản vật cho đến các workshop làm đồ thủ công cho du khách. Du khách không chỉ là người nghỉ dưỡng tại homestay, mua hàng, mà còn trải nghiệm nhiều hoạt động văn hóa do chị thiết kế. Sự hứng thú của khách hàng với các hình thức du lịch mới này khiến chị mạnh dạn bắt đầu lập và khai thác fanpage Hà Khuyên Crafts, quảng bá mạnh mẽ các sản phẩm và dịch vụ chuyên về thủ công mỹ nghệ của mình (bên cạnh fanpage Hà Khuyên Homestay, tập trung vào dịch vụ ăn, nghỉ). Dự án IDAP của chúng tôi đã hỗ trợ chị trong việc vận hành fanpage, xây dựng kênh bán hàng trực tiếp (cả sản phẩm lưu niệm, đến dịch vụ lưu trú, tour tham quan), tiếp nhận phản hồi của khách hàng để cải tiến sản phẩm phù hợp hơn với thị trường

Giá trị mang đến cho cộng đồng

Chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện của các doanh nghiệp cá nhân, mà sâu xa hơn, nó là một hành trình tạo giá trị thực sự cho cộng đồng. Động lực của hai người phụ nữ tiên phong mà người viết đưa ra ở trên không đơn thuần là bán sản phẩm mới, mà còn giúp đỡ những người yếu thế. Với trường hợp của chị Lê Thanh Bình đó là giúp nâng cao giá trị nông sản cho bà con trong vùng. Với chị Hà Thị Khuyên, đó là đem lại sinh kế và thu nhập cho những người khuyết tật trong cộng đồng, là gìn giữ được nghề thủ công truyền thống và bảo tồn văn hóa của người Thái. Thực tế, sau khi áp dụng chuyển đổi số những bước đầu tiên, với số lượng đơn hàng ổn định, chị Hà Thị Khuyên đã tạo công ăn việc làm thêm cho tám nhân lực bán thời gian. Những giá trị này không chỉ giúp cá nhân và cộng đồng địa phương thay đổi cuộc sống mà còn thúc đẩy sự bao trùm trong quá trình chuyển đổi số.

Những thách thức

Cơ sở hạ tầng kém phát triển là một trong những thách thức lớn mà các doanh nghiệp nhỏ tại vùng núi phải đối mặt. Đối với các sản phẩm như bánh khoai sọ của chị Lê Thanh Bình, việc vận chuyển đến các tỉnh xa thường gặp khó khăn do đường sá khó khăn và hệ thống logistics chưa phát triển. Các vấn đề như sản phẩm bị dập nát, hỏng hóc trong quá trình vận chuyển không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh thương hiệu.

Ngoài ra, những doanh nghiệp này cũng cần thời gian để học, làm quen và thành thạo các công cụ chuyển đổi số. Phần lớn họ quen với cách bán hàng truyền thống và gặp khó khăn trong việc áp dụng các nền tảng thương mại điện tử, xây dựng thương hiệu số và duy trì sự hiện diện trực tuyến. Đặc biệt, tâm lý ngại thay đổi là một trở ngại không nhỏ. Những câu chuyện nhận được sự ủng hộ của cộng đồng như chị Hà Thị Khuyên không phổ biến. Nhiều người dân không quen với việc phải thay đổi cách làm cũ, và người khởi xướng sáng kiến thường phải đơn độc chứng minh hiệu quả trong thời gian dài trước khi nhận được sự đồng thuận.
***
Chuyển đổi số không phải là giải pháp tức thời, nhưng với tầm nhìn dài hạn và sự hỗ trợ đúng đắn, nó có thể trở thành động lực mạnh mẽ giúp các doanh nghiệp nhỏ không chỉ đổi mới mô hình kinh doanh mà còn tạo ra giá trị lớn hơn cho cộng đồng. Những câu chuyện từ Mế Phiêng và Hà Khuyên Craft không chỉ là nguồn cảm hứng, mà còn là bài học thực tiễn, cho thấy rằng sự kết hợp giữa công nghệ và bản sắc văn hóa và giá trị cộng đồng chính là con đường bền vững để tự tin phát triển những mô hình kinh doanh mới trong thời đại số. Chuyển đổi số không chỉ là công cụ kinh tế, mà còn là hành trình nhân văn giúp kết nối và lan tỏa giá trị cộng đồng.

Bài đăng KH&PT số 1331 (số 7/2025)

Bằng cách mua và/hoặc xây dựng dữ liệu số hóa ( được pháp luật cho phép), doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể nghiên cứu để mở ra mô hình kinh doanh mới và thu hút đầu tư từ các quỹ dành riêng cho văn hóa.

Chị Trần Thị Hiền ở Sapa có ý tưởng kết hợp truyền thống và hiện đại: đưa thổ cẩm vào các sản phẩm trang trí nội thất.

Một doanh nghiệp nhỏ tại một tỉnh miền núi nghèo, mới hoạt động ba năm, vẫn đang lỗ và chỉ tạo ra được vài chục việc làm cho người dân địa phương, liệu có thể gọi vốn đầu tư tác động? Câu hỏi này đã được đặt ra trong buổi hội thảo “Đầu tư Tác động cho doanh nghiệp vừa, nhỏ, siêu nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp và du lịch”. Câu trả lời của chuyên gia quốc tế Keith Ippel – CEO và đồng sáng lập Spring Impact Capital, một tổ chức đầu tư và ươm tạo các startup tạo tác động, khiến nhiều người bất ngờ: Hoàn toàn có thể.

Tuy nhiên, ông Keith nhấn mạnh rằng, để thuyết phục nhà đầu tư, doanh nghiệp phải chứng minh rằng dù chưa có lãi, mức lỗ đang giảm dần và có lộ trình rõ ràng để chuyển đổi tích cực trong tương lai. Một phần quan trọng của chiến lược này là thói quen xây dựng dữ liệu minh bạch và số hóa hoạt động kinh doanh – những yếu tố nền tảng để xây dựng niềm tin với nhà đầu tư.

Dữ liệu - Cầu nối đến nhà đầu tư

Trong thế giới kinh doanh hiện đại, dữ liệu chính là ngôn ngữ chung giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư. Keith chia sẻ rằng, để thu hút vốn đầu tư tác động, doanh nghiệp cần trình bày rõ ràng các số liệu về doanh thu, chi phí, lợi nhuận, và các tác động xã hội hoặc môi trường mà mình tạo ra. Ngay cả khi chưa có lãi, việc minh bạch hóa dữ liệu về các chỉ số này có thể thuyết phục nhà đầu tư về tiềm năng dài hạn.

Ví dụ, một hợp tác xã nuôi trồng thủy sản chia sẻ rằng họ gặp khó khăn vì không đáp ứng được yêu cầu thế chấp tài sản khi vay vốn. Keith đã gợi ý họ tìm đến các quỹ quốc tế hoặc sử dụng các nền tảng huy động vốn cộng đồng. Trong trường hợp này, việc trình bày dữ liệu chi tiết về chu kỳ sản xuất, thị trường tiềm năng và tác động xã hội sẽ giúp giảm áp lực phải đưa ra những con số ấn tượng về mặt doanh thu, lợi nhuận.

Chuyển đổi số: Công cụ tăng cường niềm tin

Chuyển đổi số đóng vai trò đòn bẩy để doanh nghiệp không chỉ thu thập mà còn phân tích và trình bày dữ liệu một cách hiệu quả. Keith nhấn mạnh rằng, việc số hóa dữ liệu kinh doanh là bước đầu tiên để tạo dựng niềm tin. Trên thực tế, trong quá trình triển khai dự án IDAP – Dự án tăng cường hệ sinh thái chuyển đổi số bao trùm cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tại hai tỉnh Sơn La và Lào Cai, chúng tôi nhận thấy rằng, các công cụ như CRM (Phần mềm quản lý quan hệ khách hàng) giúp doanh nghiệp hiểu sâu hơn về khách hàng, các phần mềm hỗ trợ quản lý tài chính và chuỗi cung ứng đơn giản có thể bắt đầu bằng những công cụ như Excel hay Google Drive. Quan trọng chính là tư duy của chủ doanh nghiệp về nhu cầu thu thập dữ liệu và phân tích những dữ liệu này. Những giải pháp này không chỉ tăng tính minh bạch mà còn giúp doanh nghiệp đưa ra dự báo chính xác, điều mà nhà đầu tư luôn đánh giá cao.

Một chuyên gia văn hóa tham dự hội thảo đã hỏi về việc số hóa di sản văn hóa để phục vụ khách hàng quốc tế. Keith gợi ý rằng, bằng cách mua hoặc xây dựng dữ liệu số hóa, doanh nghiệp có thể mở ra mô hình kinh doanh mới và thu hút đầu tư từ các quỹ dành riêng cho văn hóa.

Kể chuyện và xây dựng niềm tin: Chìa khóa thu hút nhà đầu tư

“Kể chuyện” và “xây dựng niềm tin” là hai cụm từ Keith liên tục nhấn mạnh trong buổi hội thảo. Ông cho rằng, nhà đầu tư không chỉ nhìn vào con số mà còn muốn nghe câu chuyện phía sau doanh nghiệp – những giá trị bạn đại diện, những khó khăn bạn đã vượt qua và tầm nhìn bạn muốn hướng tới.

Khi được hỏi làm sao để nổi bật trước nhà đầu tư, Keith khuyên doanh nghiệp nên luyện tập kỹ năng thuyết trình và kể câu chuyện hấp dẫn về sự phát triển của mình. Một ví dụ từ doanh nghiệp Chiwis tại Canada đã minh chứng cho điều này: họ đã thuyết phục nhà đầu tư thông qua câu chuyện về cách họ biến trái cây thừa thành sản phẩm snack tự nhiên. Đối với các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ tại Việt Nam, câu chuyện có thể là nỗ lực phục hồi làng nghề truyền thống, bảo vệ môi trường hay cải thiện sinh kế cho cộng đồng địa phương.

Cân bằng giữa tác động xã hội và kinh doanh bền vững

Một câu hỏi quan trọng khác được đặt ra tại hội thảo là làm thế nào để cân bằng giữa tính bền vững và tác động xã hội. Keith nhấn mạnh rằng, tính bền vững của doanh nghiệp phải là yếu tố tiên quyết. Tác động xã hội chỉ có thể phát triển khi doanh nghiệp đạt được sự ổn định và có khả năng sinh lời trong dài hạn. Ông cũng khuyến khích doanh nghiệp thử nghiệm các mô hình huy động vốn sáng tạo như gọi vốn cộng đồng hoặc tiếp cận các quỹ như Visa Vietnam để đa dạng hóa nguồn tài chính.

Phát triển hệ sinh thái đầu tư tác động - Nhà đầu tư thiên thần tại địa phương

Một vấn đề được nhiều người quan tâm là làm sao thúc đẩy cộng đồng nhà đầu tư thiên thần ở địa phương. Keith cho rằng, điều cốt lõi là phải xây dựng niềm tin lẫn nhau giữa những doanh nhân có kinh nghiệm và các doanh nghiệp trẻ. Hãy truyền cảm hứng bằng chính câu chuyện của bạn, tìm thế mạnh của từng cá nhân để bổ trợ cho nhau, và đặt ra một kế hoạch hợp tác cụ thể. Ông cũng nhấn mạnh rằng, vai trò của một người dẫn dắt – người có tư duy kinh doanh và khả năng kết nối – là rất quan trọng để cả cộng đồng cùng phát triển.
----
Đầu tư tác động không chỉ là cơ hội, mà còn là lời giải cho bài toán phát triển bền vững của các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ tại Việt Nam. Với chiến lược rõ ràng, dữ liệu minh bạch và câu chuyện truyền cảm hứng, những doanh nghiệp nhỏ ở cả những nơi khó khăn nhất cũng hoàn toàn có thể thu hút nguồn vốn cần thiết để thay đổi tương lai. Như Keith chia sẻ: Nhà đầu tư cũng là con người – hãy tạo dựng niềm tin và để câu chuyện của bạn chạm đến họ./.

Ngày hội chuyển đổi số tại Sơn La vừa khép lại với những kết quả thực sự ấn tượng. Đại học Tây Bắc đã trở thành điểm hẹn của doanh nghiệp, giảng viên và sinh viên - nơi tổng kết những thành quả giai đoạn 1 và vạch ra những bước đi mới cho hành trình phía trước.

Tại sự kiện,  TS. Đỗ Hồng Đức - Phó Hiệu trưởng phụ trách trường đã mở ra những tầm nhìn mới về sự hợp tác giữa nhà trường và dự án trong giai đoạn 2. Song song với đó, câu chuyện về "Ngôi nhà chuyển đổi số Vân Chi" của cô Đặng Thị Vân Chi và nền tảng nhân lực số của thầy Nguyễn Tiến Dũng đã cho thấy sự sẵn sàng của đội ngũ giảng viên trong việc cung cấp những giải pháp số thiết thực cho cộng đồng. Những thành quả từ giai đoạn một như một lời khẳng định: Chuyển đổi số không còn là khái niệm xa vời. Các giảng viên hoàn toàn có thể vận dụng những kiến thức chuyên môn để cung cấp dịch vụ tại địa phương, mang đến những giải pháp thiết thực cho doanh nghiệp. 

Mặt khác, dự án IDAP đã thành công trong việc lan tỏa và kết nối các nguồn lực địa phương. Câu chuyện của chị Tòng Thị Thanh, chị Lý Phương Hoa và chị Cao Thị Tâm là những điểm sáng về sức mạnh của sự lan tỏa. Ba nữ doanh nhân không chỉ mạnh dạn áp dụng công nghệ vào doanh nghiệp mà còn trở thành những người dẫn dắt, truyền cảm hứng cho cộng đồng. Họ chủ động tìm kiếm và đào tạo nguồn nhân lực trẻ tại địa phương, tạo nên một vòng tròn phát triển bền vững - nơi công nghệ và giá trị cộng đồng đồng hành cùng nhau.

Ngày hội cũng là nơi diễn ra những hoạt động thực tế thiết thực. Từ việc hướng dẫn cài đặt Zoom, tham gia lớp học online đến việc tạo logo, lập trang Fanpage cho doanh nghiệp chưa có. Những bước đi nhỏ này đã giúp doanh nghiệp tự tin hơn trên hành trình chuyển đổi số.

Đáng trân trọng nhất có lẽ là sự hiện diện của những người khuyết tật. Họ đến với ngày hội, không phải với tâm thế của người đứng ngoài cuộc mà là những người tiên phong, sẵn sàng đón nhận và chinh phục công nghệ. Dự án IDAP cam kết sẽ tiếp tục đồng hành, biến những câu chuyện của họ thành nguồn cảm hứng cho cả cộng đồng. Bởi chúng tôi tin rằng, trong kỷ nguyên số, không ai bị bỏ lại phía sau.

Nhìn lại sự kiện, chúng tôi thấy được bức tranh tổng thể về một Sơn La đang chuyển mình. Sự kết hợp giữa nguồn lực địa phương, công nghệ và tinh thần không bỏ lại ai phía sau đã tạo nên một mô hình phát triển bền vững. Giai đoạn 2 của dự án hứa hẹn sẽ mở ra những cơ hội mới, đưa chuyển đổi số đến gần hơn với mọi doanh nghiệp và người dân tại Sơn La.

Cuối tuần vừa qua, Ngày hội chuyển đổi số tại Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại Lào Cai đã mở ra một buổi đối thoại đặc biệt giữa công nghệ và bản sắc văn hóa địa phương. Trong sự kiện, dự án đã tổng kết thành quả đạt được trong giai đoạn 1, đồng thời trao đổi sâu hơn cùng với nhà trường, doanh nghiệp, đơn vị cung cấp dịch vụ về những bước đi tiếp theo trong hành trình chuyển đổi số tại Lào Cai. 

Vai trò của nhà trường và cộng đồng địa phương trong hệ sinh thái chuyển đổi số  được đặc biệt nhấn mạnh. PSG.TSNguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại Lào Cai, bày tỏ sự trân trọng với những cơ hội mà dự án IDAP mang lại và mong muốn giai đoạn 2 sẽ tiếp tục đẩy mạnh kết nối giữa doanh nghiệp, nhà trường và công nghệ, tạo nền tảng bền vững hơn cho chuyển đổi số tại Lào Cai. Thầy Phạm Xuân Công và cô Đặng Thị Oanh cũng là những ví dụ điển hình về nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi số của giảng viên tại địa phương. Nếu như thầy Công hướng đến việc xây dựng nền tảng nhân lực số, giúp sinh viên kết nối trở thành nhân lực chính thức của doanh nghiệp, thì cô Oanh lại tập trung vào việc bảo tồn và lan tỏa văn hóa người Dao trên nền tảng số, mang bản sắc dân tộc đến gần hơn với cộng đồng trong bối cảnh kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ.

Ba câu chuyện thành công điển hình từ anh Lâm A Nâng, chị Cồ Thị Hiền và chị Giàng Thị Dự trong giai đoạn 1  đã làm sáng rõ giá trị thực tiễn của chuyển đổi số đối với doanh nghiệp địa phương. Qua chia sẻ của họ, chuyển đổi số không còn là khái niệm trừu tượng mà trở thành con đường khả thi để phát triển doanh nghiệp. "Sẵn sàng học hỏi và thay đổi" - bài học từ những người đi trước đã tạo động lực cho các doanh nghiệp mới bắt đầu hành trình số của mình.

Điểm đặc biệt của ngày hội chính là sự tương tác trực tiếp giữa doanh nghiệp với công nghệ. Các chủ doanh nghiệp được hướng dẫn từng bước cơ bản: từ cài đặt Zoom, sử dụng Tiktok tham gia lớp học trực tuyến, đến việc tạo lập Fanpage trên nền tảng số. Những kiến thức này, dù đơn giản nhưng thiết thực, là hành trang ban đầu giúp họ tự tin hơn trong việc tiếp cận công nghệ.

Không gian ngày hội còn được điểm tô bởi sắc màu rực rỡ từ trang phục truyền thống của đồng bào Mông, Tày, Hà Nhì. Những chủ doanh nghiệp trong sắc áo truyền thống không chỉ mang đến vẻ đẹp văn hóa Tây Bắc mà còn thể hiện niềm tự hào về bản sắc của mình trong hành trình chuyển đổi số. Điều này được thể hiện đặc biệt qua tiết mục biểu diễn đàn tính của chị Vàng Thị Mai. Qua câu chuyện về người cha khuyết tật - người nghệ nhân tâm huyết với việc chế tác nhạc cụ dân tộc, chị Mai đã cho thấy rằng tinh thần học hỏi và khát khao lan tỏa giá trị văn hóa cộng đồng luôn tồn tại mạnh mẽ trong mỗi người dân Lào Cai, bất kể hoàn cảnh nào.

Khép lại Ngày hội, sự kiện đã thành công trong việc kết nối ba nguồn lực quan trọng: công nghệ, nhà trường và doanh nghiệp địa phương. Sự kết hợp này không chỉ thúc đẩy chuyển đổi số mà còn góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa địa phương trong kỷ nguyên số. Đây chính là nền tảng vững chắc cho hành trình chuyển đổi số bền vững tại Lào Cai trong những năm tới.

Bạn là chủ doanh nghiệp tại Lào Cai hoặc Sơn La?
Bạn mong muốn gia tăng doanh thu, mở rộng thị trường, và tối ưu hóa hoạt động doanh nghiệp như hàng chục doanh nghiệp đã thành công trong giai đoạn 1?

Bạn là người khuyết tật hoặc chủ doanh nghiệp có nhu cầu tiếp cận các giải pháp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh?

Dự án “IDAP – Tăng cường hệ sinh thái chuyển đổi số bao trùm cho DNNVV” chính là cơ hội để bạn đưa doanh nghiệp của mình lên một tầm cao mới!

Mục tiêu của dự án

• Hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (DNNVV) phát triển thông qua chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
• Ưu tiên các doanh nghiệp do phụ nữ dân tộc thiểu số lãnh đạo và người khuyết tật điều hành.
• Xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tạo môi trường thuận lợi để DNNVV phát triển bền vững.

Quyền lợi khi tham gia dự án

• Đào tạo và tư vấn chuyên sâu về các giải pháp chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
• Kết nối với các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ và kinh doanh.
• Mở rộng mạng lưới hợp tác với các đối tác tiềm năng trong và ngoài nước.
• Cơ hội tham gia vào các chương trình hội thảo, tập huấn, và sự kiện kết nối kinh doanh.

Ai có thể tham gia?

• Chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Lào Cai và Sơn La.
• Người khuyết tật hoặc doanh nghiệp có đội ngũ nhân sự là người khuyết tật.
• Doanh nghiệp mong muốn nâng cao năng lực và thúc đẩy doanh thu thông qua các giải pháp đổi mới sáng tạo.

Đăng ký ngay: https://forms.gle/cY3FQyQyJjVmqrzy6
Liên hệ: (+84) 0989 812 698 (Mai Pham)
Email: hello@kisstartup.com
Fanpage: @idapvietnam