design thinking

Nguyễn Đặng Tuấn Minh

Năm 2025, KisStartup bước sang cột mốc tròn 10 năm đồng hành cùng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam. Mười năm, không phải là một chặng đường dài trong lịch sử, nhưng đủ để chúng tôi chứng kiến sự trưởng thành của một thế hệ doanh nhân mới – những người dám thử, dám sai, dám học, và dám làm lại. Cũng trong hành trình ấy, chúng tôi nhận ra một chân lý giản dị: khởi nghiệp không bắt đầu bằng vốn, mà bằng năng lực học hỏi.

Chính vì thế, khi nhìn lại và chuẩn bị cho thập kỷ mới, KisStartup lựa chọn đầu tư cho năng lực học hỏi của cộng đồng bằng cách xây dựng nền tảng học tập trực tuyến NEXA15 – không chỉ là kho khóa học, mà là một hệ thống Lean Learning Platform (nền tảng học tinh gọn), nơi mỗi bài học là một vòng Build–Measure–Learn được thiết kế cho người học lặp lại ngay trong thực tế.

Vì sao chúng tôi chọn con đường tinh gọn trong học tập

Khởi nghiệp tinh gọn (Lean Startup) dạy ta rằng, mọi ý tưởng chỉ có giá trị khi được kiểm chứng bằng hành động. Trong suốt 10 năm làm việc với hàng nghìn doanh nhân, chúng tôi nhận ra: hầu hết các thất bại sớm đều không đến từ thiếu ý tưởng hay thiếu vốn, mà đến từ thiếu phương pháp học đúng.

Người học – cũng như người khởi nghiệp – thường sa vào ba cái bẫy:

1. Tích lũy tri thức nhưng không hành động,
2. Hành động nhưng không đo lường,
3. Đo lường nhưng không học.

Chúng tôi muốn phá vỡ ba cái bẫy đó. NEXA15 được thiết kế để mỗi module học không chỉ dừng ở “hiểu”, mà bắt buộc người học phải thử, đo, và học lại.
Mỗi bài học là một thí nghiệm nhỏ, nơi bạn không thể chỉ xem video – bạn phải áp dụng và ghi lại phản hồi của mình. Đó chính là “Lean trong học tập”: học vừa đủ, làm ngay, sai nhỏ, sửa nhanh.

Học tinh gọn cho mọi người – không chỉ startup

Tư duy Lean không dành riêng cho giới công nghệ hay những người khởi nghiệp đầu tiên. Nó là một cách nghĩ và một cách làm trong thế giới luôn đổi thay.

• Với sinh viên, Lean là công cụ giúp bạn học cách tự khám phá, tự phản biện, tự tìm lối đi cho mình.
• Với doanh nghiệp nhỏ và vừa, Lean giúp bạn kiểm chứng nhanh các ý tưởng kinh doanh, giảm rủi ro trong đầu tư và tăng tốc chuyển đổi số.
• Với giảng viên, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, Lean giúp bạn thiết kế chương trình đào tạo, ươm tạo, và huấn luyện có cấu trúc, có vòng phản hồi thực tế.
• Với nhà quản lý hay người làm chính sách, Lean là cách tiếp cận để nhìn nhận sự thay đổi xã hội – không bằng báo cáo dày, mà bằng bằng chứng học hỏi từ hiện trường.

Vì thế, NEXA15 không phải là một “khóa học”, mà là một nền tảng của tri thức thực hành, được đóng gói để bất cứ ai cũng có thể học và khởi nghiệp theo cách của riêng mình.

Vì sao NEXA15 ra đời – Tinh gọn hóa quá trình học và chia sẻ tri thức

Trong suốt hành trình của mình, KisStartup đã thiết kế hàng trăm chương trình huấn luyện và đồng hành với các nhóm khởi nghiệp trên khắp Việt Nam. Chúng tôi nhận thấy một vấn đề chung: kiến thức được truyền qua lớp học ngắn hạn, nhưng hiếm khi có cơ chế giúp người học duy trì thói quen học hỏi và thực hành sau khóa học.

NEXA15 được xây dựng để giải quyết đúng khoảng trống đó.
 Được đặt tên theo “NEXA” – viết tắt của Next Action, Next Learning, Next Impact – và “15” tượng trưng cho 15 phút mỗi ngày học và thực hành, nền tảng này ra đời với ba nguyên lý:

1. Học để làm, không học để biết – mọi khóa học đều có “Action Task” gắn với tình huống thật của người học.
2. Tinh gọn và đo lường được – thời lượng ngắn, nội dung tập trung, nhưng có cơ chế tự đánh giá tiến bộ.
3. Liên tục cập nhật và đồng kiến tạo – nội dung được phát triển từ thực tiễn doanh nghiệp Việt, liên tục bổ sung qua phản hồi người học và mentor.

Năm 2025, để đánh dấu hành trình 10 năm, chúng tôi ra mắt chuỗi 10 khóa học tinh gọn trên nền tảng Thinkific – kết tinh từ hàng nghìn giờ giảng dạy, nghiên cứu, tư vấn và huấn luyện thực tế.

Chuỗi 10 khóa học tinh gọn trên NEXA15

1. Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo – cấp độ cơ bản và nâng cao → Cung cấp khung tư duy và công cụ để xác định, kiểm chứng và mở rộng mô hình kinh doanh.
2. Chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ → Giúp doanh nghiệp hiểu, chọn, và ứng dụng công nghệ số theo hướng hiệu quả và bao trùm.
3. Hệ sinh thái khởi nghiệp và mô hình hỗ trợ trên thế giới → Phân tích vai trò các bên liên quan, nhà đầu tư tổ chức hỗ trợ, chính phủ và doanh nghiệp trong tạo lập môi trường đổi mới.
4. Doanh nghiệp tạo tác động & Đổi mới sáng tạo tạo tác động → Hướng dẫn đo lường tác động và xây dựng mô hình kinh doanh bền vững, kết hợp mục tiêu xã hội – môi trường – kinh tế.
5. Sở hữu trí tuệ trong khởi nghiệp → Giúp startup hiểu và khai thác IP như một nguồn lực chiến lược.
6. Khởi nghiệp trên nền tảng văn hóa di sản (cơ bản) → Hướng dẫn cách kết hợp giá trị văn hóa với tư duy kinh doanh để tạo sản phẩm sáng tạo độc đáo.
7. AI cho đổi mới sáng tạo – cơ bản và nâng cao→ Giúp startup sử dụng AI để nghiên cứu thị trường, thiết kế sản phẩm, tối ưu hóa mô hình kinh doanh.
8. ESG dành cho doanh nghiệp → Giới thiệu tiêu chuẩn, công cụ và lộ trình thực hành ESG thực tế cho doanh nghiệp nhỏ.
9. Quản trị tài sản dữ liệu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa → Hướng dẫn cách xây dựng chiến lược dữ liệu và bảo vệ tài sản số.
10. Tư duy tinh gọn cho nhà sáng lập → Tổng hợp phương pháp Lean Startup, Design Thinking, Effectuation và AI-driven Innovation – nền tảng của mọi chương trình học KisStartup.

Học tinh gọn để tạo giá trị bền vững

Mỗi khóa học của NEXA15 không chỉ là bài giảng, mà là một câu chuyện thật – được rút ra từ trải nghiệm làm việc cùng các doanh nghiệp Việt Nam suốt mười năm qua:đặc biệt là từ lời kể của chính các nhà sáng lập có cả thành công và thất bại. 

Chúng tôi tin rằng kiến thức chỉ có ý nghĩa khi được kiểm chứng bằng trải nghiệm, và trải nghiệm chỉ trở nên quý giá khi có thời gian phản tư.
 Vì vậy, mỗi khóa học đều kết hợp ba yếu tố:

• Câu chuyện thực tế (case study) từ các dự án của KisStartup,
• Bài tập hành động ngắn (action exercise) để người học áp dụng ngay,
• Cơ chế phản hồi & mentor đồng hành, giúp người học không chỉ “học một lần” mà học suốt đời.

Từ cộng đồng – lan tỏa thành giá trị sáng tạo bền vững

Mười năm qua, KisStartup may mắn được đi cùng nhiều con người truyền cảm hứng – những founder trẻ đầy nhiệt huyết, những doanh nghiệp kiên trì đổi mới, những tổ chức hỗ trợ tận tâm, và những nhà đầu tư nhìn thấy tiềm năng của Việt Nam. Chính họ là lý do NEXA15 ra đời: để cộng đồng ấy có thể học cùng nhau, chia sẻ với nhau, và tiếp tục lan tỏa.
Kỷ niệm 10 năm không phải là dấu chấm hết cho một hành trình, mà là điểm khởi đầu cho thập kỷ mới – nơi chúng tôi nhìn về phía trước, hướng đến việc xây dựng cộng đồng học hỏi toàn cầu:

• nơi sinh viên Việt có thể học và kết nối với nhà sáng lập quốc tế,
• nơi mentor có thể chia sẻ tri thức xuyên biên giới,
• nơi mỗi ý tưởng nhỏ có thể trở thành hạt mầm cho những thay đổi lớn.

Chúng tôi gọi đó là hành trình “Từ cộng đồng lan tỏa thành giá trị sáng tạo bền vững.”

Hướng tới thập kỷ mới – tiếp tục học, tiếp tục sáng tạo

Trong thế giới nhiều biến động hôm nay, khởi nghiệp không chỉ là câu chuyện của người trẻ. Đó là tinh thần dám thử, dám học lại – ở bất kỳ lứa tuổi nào, ngành nghề nào. KisStartup bước vào thập kỷ thứ hai với niềm tin rằng:

“Người khởi nghiệp của tương lai không phải là người biết nhiều nhất, mà là người học nhanh nhất.”

Với NEXA15, chúng tôi mong muốn trao cho mọi người cơ hội đó – để học tinh gọn, thử nhỏ, và lan tỏa giá trị lớn.
 Mười năm qua, chúng tôi đã học bằng thất bại.
 Mười năm tới, chúng tôi muốn cùng bạn học bằng hành động.

KisStartup – 10 năm Học hỏi, Thử nghiệm và Lan tỏa Sáng tạo.
 Từ cộng đồng – lan tỏa thành giá trị sáng tạo bền vững.

© Bản quyền thuộc về KisStartup. Mọi hình thức sao chép, trích dẫn hoặc sử dụng lại cần ghi rõ nguồn KisStartup
 

22/06/2018 08:00 - Phạm Thị Mai - Nguyễn Đặng Tuấn Minh

“Con người ta thường không biết họ muốn gì cho đến khi bạn chỉ ra cho họ thấy” A lot of times, people don’t know what they want until you show it to them – Steve Jobs.

Nội thất phẳng của IKEA. Nguồn: Inhabitat.com

Khởi nghiệp tinh gọn (Lean startup) không phải là một phương pháp mới được phát minh hay một trào lưu mang tính thời thượng, bản chất nó là cách tiếp cận được khái quát hóa qua nhiều thành công. Tư duy thiết kế (design thinking) vốn cũng không mới, cùng với những hiểu biết về con người, đặt con người vào trọng tâm của đổi mới sáng tạo và quan trọng hơn là đi trước những nhu cầu mà chính con người chưa gọi tên ra được đã giúp các doanh nghiệp thành công. Thay vì so sánh và phân tích điểm giống và khác nhau giữa Khởi nghiệp tinh gọn và Tư duy thiết kế, nếu sử dụng hai lăng kính này để phân tích một số thành công, có thể bạn sẽ tìm ra những hướng đi đổi mới sáng tạo cho chính doanh nghiệp mình.

Có nhiều người nói Steve Jobs chẳng bao giờ chịu lắng nghe  khách hàng của mình. Chúng tôi thì không cho là vậy, tôi chỉ thấy do Steve Jobs đã quá hiểu con người. Iphone đời đầu ra mắt đánh dấu sự chuyển mình của một thời đại điện thoại thông minh với màn hình cảm ứng chạm đa điểm. Thời kỳ Iphone bùng nổ và thành công - đó chẳng phải  ngẫu nhiên, Steve Jobs hiểu con người vốn thích được vuốt ve, sờ chạm.


Tư duy thiết kế

Khởi nghiệp tinh gọn.

Hiểu con người, hiểu khách hàng luôn là lợi thế bất tận giúp con đường đi đến thành công của các doanh nghiệp được rút ngắn đi một phần. Câu chuyện ngày hôm nay chẳng phải về Steve Jobs hay về Iphone, tôi đem tới một tập đoàn bán lẻ đồ nội thất lớn nhất thế giới - cũng là bậc thầy về sự am hiểu con người, đã và đang thay đổi cách mua sắm của chúng ta - IKEA.

Kiểm chứng thị trường, tận dụng nguồn lực sẵn có và điều chỉnh một cách tinh gọn

Năm 17 tuổi, Ingvar Kamprad cho ra đời một cửa hàng tiện lợi bán “thập cẩm” các loại đồ từ bút viết, ví tiền cho đến khung ảnh, khăn trải bàn hay là bán từ đồng hồ trang sức cho đến túi ni-lon, nhưng đặc điểm chung của những thứ đồ này là luôn rẻ hơn giá thị trường.

Nội thất được sản xuất ở địa phương giúp giảm thiểu giá thành sản phẩm nhờ chi phí vận chuyển thấp, Ingvar quyết định tận dụng nguồn lực địa phương - đưa các sản phẩm nội thất trở thành mặt hàng lên kệ trong cửa hàng “thập cẩm” của mình. Chàng thanh niên 20 tuổi tận dụng nguồn lực triệt để đến mức xe giao sữa cũng được Ingvar đem đi để làm xe chở hàng.

Qua giai đoạn thử và kiểm chứng thị trường, khi việc bán nội thất với giá thấp đem lại nhiều lợi nhuận nhất cho IKEA, Ingvar quyết định cắt bỏ toàn bộ các sản phẩm đang kinh doanh khác và chỉ tập trung vào cải tiến về chất lượng và giá cả sản phẩm đem lại giá trị lớn nhất cho mình. Phải mất đến 5 năm để từ một cửa hàng bán hằng hà sa số các vật dụng cần thiết cho người tiêu dùng trở thành một cửa hàng chuyên bán đồ nội thất. Tuy nhiên, thời điểm các xưởng sản xuất địa phương bắt đầu tẩy chay và phản ứng tiêu cực khi các sản phẩm của họ bị IKEA ép giá thì cũng là lúc IKEA buộc phải bước tới giai đoạn chuyển mình - đó là tự sản xuất đồ nội thất chứ không thể phụ thuộc vào bên thứ ba.

Bắt đầu từ những vấn đề nhỏ nhất

Phải làm thế nào để tự sản xuất mà giá thành vừa hợp lý lại vừa chất lượng đến tay người tiêu dùng?

Đôi khi ý tưởng đến từ một rắc rối cỏn con và ta phải đặt ngược bài toán để giải quyết nó. Câu chuyện bắt nguồn từ chiếc bàn LÖVET (bàn nhỏ nhưng chân cao trong phòng khách) được đem đi vận chuyển lại không thể vừa trong chiếc ô tô vì chân bàn quá cồng kềnh. Người bình thường chỉ việc đổi một chiếc xe khác lớn hơn để vận chuyển nhưng người sáng lập IKEA nghĩ khác và tự hỏi: “Làm thế nào để giảm bớt sự cồng kềnh này đây?”. Đó chính là mầm mống cho sự ra đời của một mô hình nội thất hoàn toàn khác biệt -mô hình nội thất phẳng (mọi vật dụng có thể đóng gói ngăn nắp trong các hộp vuông và hộp chữ nhật)

Nội thất phẳng đã giải quyết được gần như toàn bộ những vướng mắc mà IKEA đang phải đối mặt. Với nội thất phẳng, nhân công để lắp ráp từng chiếc ghế hay mỗi chiếc bàn sẽ được giảm tải, hàng hóa không còn cồng kềnh thì sẽ giảm số lượng xe chở hàng. Chất lượng vẫn được đảm bảo và tất nhiên khi chi phí sản xuất và vận chuyển giảm cũng đồng nghĩa với việc giá thành tới tay người tiêu dùng cũng giảm. Như vậy, với việc đổi mới hoàn toàn mô hình sản xuất và cung ứng nội thất, IKEA thậm chí đã sáng tạo ra những giá trị mới vượt qua cả sự kỳ vọng của khách hàng.

Từ hiểu đi đến thành công

Không một ai có thể phủ nhận IKEA đã và đang thay đổi cách mua hàng của người dùng. Tất cả có thể lý giải bằng chữ “HIỂU”. IKEA hiểu quá rõ tâm lý cơ bản của con người để có thể đánh vào những điểm yếu đó.

Nội thất phẳng là thành công vang dội của IKEA không chỉ bởi chất lượng tốt giá thành phải chăng mà là còn bởi IKEA hiểu con người luôn muốn được tự do chinh phục và sở hữu. Nội thất phẳng giá vừa túi tiền hơn vì không tốn nhân công lắp ráp mà người lắp ráp chính là người mua. Dù việc lắp ráp đồ đạc khiến họ tốn thời gian đến thế nào, bỏ bao nhiêu mồ hôi công sức thì đến khi đã nhìn thấy sản phẩm hoàn thiện người mua vẫn sẽ vô cùng thỏa mãn, phấn khích bởi đó là tự tay họ làm và nó đáng giá.

Thiết kế tư duy thể hiện cả đến các chiến lược marketing, bài trí showroom của IKEA. Thiết kế tại các cửa hàng IKEA chính là đỉnh cao của sự am hiểu về tâm lý khách hàng. Thiết kế lối đi một chiều khiến người mua hàng vào đó luôn có cảm giác nếu không mua món đồ này bây giờ sẽ không quay lại được và bỏ lỡ mất món đồ mình ưng ý. Thiết kế các góc quẹo kích thích sự tò mò từ trong não bộ con người, phía sau góc quẹo kia có gì đó bí hiểm thôi thúc họ đi tiếp và khám phá. Kết quả là vì sợ tiếc nuối nếu không mua bây giờ thì lát nữa sẽ không quay lại lấy được và vì tò mò mà phải đi, đi tiếp, đi hết đường nên khi ra về trên tay ai cũng phải có thêm sản phẩm nào đó của IKEA.

Sự thành công đến từ hiểu con người chắc chắn sẽ không chỉ đúng với Iphone hay IKEA mà chắc chắn sẽ còn đúng với nhiều doanh nghiệp khác. Ở góc độ Khởi nghiệp tinh gọn và Tư duy thiết kế, hiểu con người cũng chính là hiểu về chính mình, hiểu khách hàng, vẽ được chân dung khách hàng và đồng thời vẽ lên cả trải nghiệm khách hàng. Con đường để hiểu con người, hiểu khách hàng không phải đơn giản và dễ dàng nhưng khi đã nắm được câu chuyện của mình cùng tâm lý khách hàng chắc chắn phía cuối đường sẽ có trái ngọt đang chờ.

Tài liệu tham khảo:
http://www.bbc.com/capital/story/20180201-how-ikea-has-changed-the-way-w...
https://sweden.se/business/ingvar-kamprad-founder-of-ikea/
https://www.ikea.com/ms/en_KR/this-is-ikea/the-ikea-concept/
https://www.ikea.com/ms/en_AU/about_ikea/the_ikea_way/history/1940_1950....
https://www.independent.co.uk/property/house-and-home/leaders-of-the-fla...