Trong giờ phút chuyển giao từ năm cũ sang năm mới Giáp Thìn, KisStartup muốn giới thiệu cùng các bạn một khái niệm được giới thiệu từ năm 2012 và dần được nhiều quốc gia áp dụng, đặc biệt là với những xu hướng về cam kết giảm phát thải và kinh tế tuần hoàn v.v. - Doughnut Economics do nhà kinh tế học Kate Raworth đề xuất.
Lấy cảm hứng từ khái niệm mới về ranh giới hành tinh (vòng ngoài), SDG xã hội (vòng trong) và sự chỉ trích ngày càng tăng về GDP là thước đo sức khỏe của nền kinh tế, Kate Raworth đã giới thiệu Donut Economics vào năm 2012 như một khuôn khổ kinh tế phù hợp với những thách thức của thế kỷ 21. Kinh tế học hình khuyên hướng đến một nền kinh tế công bằng và bền vững, đáp ứng nhu cầu con người trong giới hạn sinh thái của Trái đất.
Doughnut Economics (tạm dịch: Kinh tế học hình khuyên) là một mô hình kinh tế được đề xuất bởi nhà kinh tế học Kate Raworth trong cuốn sách cùng tên xuất bản năm 2017. Mô hình này hướng đến một nền kinh tế công bằng và bền vững, đáp ứng nhu cầu con người trong giới hạn sinh thái của Trái đất.
Hình ảnh chiếc bánh donut được sử dụng để minh họa cho mô hình này. Phần lòng bánh đại diện cho nhu cầu cơ bản của con người cần được đáp ứng, bao gồm thực phẩm, nước uống, nhà ở, y tế, giáo dục,... Vòng ngoài của bánh donut đại diện cho giới hạn sinh thái của Trái đất, bao gồm các yếu tố như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, suy giảm đa dạng sinh học,...
Mục tiêu của Doughnut Economics là tạo ra một nền kinh tế hoạt động trong vùng an toàn giữa hai vòng tròn này, nơi nhu cầu con người được đáp ứng đầy đủ mà không vượt quá giới hạn sinh thái. Để đạt được mục tiêu này, Raworth đề xuất một số giải pháp như:
- Thay đổi cách đo lường thành công kinh tế: Thay vì chỉ tập trung vào GDP, cần sử dụng các chỉ số khác như mức độ hạnh phúc, sức khỏe, và bền vững môi trường.
- Chuyển đổi hệ thống thuế: Thuế cao hơn đối với các hoạt động gây hại cho môi trường và thuế thấp hơn đối với các hoạt động có lợi cho môi trường.
- Đầu tư vào kinh tế tái tạo: Hỗ trợ các doanh nghiệp và ngành công nghiệp hoạt động theo hướng bền vững.
- Thay đổi thói quen tiêu dùng: Ưu tiên sử dụng các sản phẩm bền vững và thân thiện với môi trường.
Doughnut Economics là một mô hình kinh tế mới đầy hứa hẹn, được đánh giá cao bởi các nhà kinh tế học, nhà khoa học, và các nhà lãnh đạo trên thế giới. Mô hình này đang được áp dụng thử nghiệm ở một số quốc gia và khu vực, và có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một tương lai công bằng và bền vững cho tất cả mọi người.
Dưới đây là một số điểm chính của Doughnut Economics:
1. Thay đổi mục tiêu kinh tế: Thay vì tập trung vào tăng trưởng GDP, Doughnut Economics tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu con người và bảo vệ môi trường.
2. Sử dụng các chỉ số mới: Doughnut Economics sử dụng các chỉ số mới để đo lường thành công kinh tế, bao gồm mức độ hạnh phúc, sức khỏe, và bền vững môi trường.
3. Thay đổi hệ thống kinh tế: Doughnut Economics đề xuất các thay đổi trong hệ thống thuế, đầu tư, và tiêu dùng để thúc đẩy một nền kinh tế công bằng và bền vững.
Doughnut Economics là một mô hình kinh tế mới mẻ và đầy hứa hẹn. Mô hình này có thể giúp chúng ta xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho con người và cho Trái đất.
Phê bình về Doughnut Economics
Cũng giống như nhiều mô hình kinh tế khác, Doughnut Economics không tránh khỏi những lời phê bình. Dưới đây là một số điểm chính đáng chú ý:
1. Tính khả thi: Một số nhà phê bình cho rằng mô hình này quá lý tưởng và khó thực hiện trong thực tế. Họ đặt câu hỏi về khả năng áp dụng nó trên quy mô lớn, đặc biệt là khi liên quan đến những thay đổi chính sách triệt để như hệ thống thuế.
2. Sự tăng trưởng: Một số nhà kinh tế học tranh luận rằng mô hình này không phù hợp với các nền kinh tế đang phát triển, nơi mà tăng trưởng kinh tế là cần thiết để xóa đói giảm nghèo. Họ cho rằng giảm thiểu tăng trưởng có thể kìm hãm tiến bộ và khiến nhiều người rơi vào cảnh nghèo khó hơn.
3. Sự phức tạp: Mô hình này tương đối phức tạp và đòi hỏi một sự thay đổi lớn trong cách nhìn nhận và đo lường thành công kinh tế. Một số nhà phê bình cho rằng điều này có thể khó được chấp nhận và hiểu bởi các bên liên quan khác nhau.
4. Thiếu bằng chứng thực tế: Doughnut Economics mới chỉ được đề xuất gần đây và vẫn chưa được áp dụng rộng rãi trong thực tế. Do đó, một số nhà phê bình cho rằng cần có thêm bằng chứng để chứng minh hiệu quả của mô hình này.
5. Sự mơ hồ về chính sách: Mô hình đưa ra các mục tiêu chung nhưng không đưa ra các giải pháp cụ thể về cách đạt được chúng. Điều này có thể khiến các nhà hoạch định chính sách khó khăn trong việc triển khai.
Bên cạnh những lời phê bình trên, Doughnut Economics cũng nhận được nhiều sự ủng hộ:
- Mô hình này đưa ra một tầm nhìn mới mẻ và đầy hứa hẹn về một nền kinh tế công bằng và bền vững.
- Nó nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc hài hòa nhu cầu con người với giới hạn sinh thái của Trái đất.
- Mô hình này đang được áp dụng thử nghiệm ở một số quốc gia và khu vực, và những kết quả ban đầu cho thấy tiềm năng của nó.
Tóm lại, Doughnut Economics là một mô hình kinh tế mới mẻ, đầy hứa hẹn nhưng cũng không tránh khỏi những lời phê bình. Việc đánh giá hiệu quả của mô hình này đòi hỏi thêm thời gian và bằng chứng thực tế. Chúng tôi hy vọng trong năm mới sẽ cùng bạn phát triển những mô hình kinh doanh mới bền vững hơn, những sản phẩm dịch vụ sáng tạo không chỉ phục vụ cho nhu cầu nhiều hơn, mà bền vững hơn. Chúng ta sẽ cùng nhau đo lường và phát triển những chỉ số thực sự có ý nghĩa hơn chỉ là sự tăng trưởng đơn thuần về mặt kinh tế.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về Doughnut Economics tại:
Trang web của Kate Raworth: https://doughnuteconomics.org/
